Theo các quan chức Ukraine và hai nhân chứng, các lực lượng Nga đã ép buộc lưu đày hàng nghìn cư dân từ Ukraine sang Nga trong Cuộc vây hãm Mariupol.[230][231][232] Vào ngày 24 tháng 3, Bộ Ngoại giao Ukraine tuyên bố rằng quân đội Nga đã lưu đày khoảng 6.000 cư dân Mariupol để sử dụng họ làm "con tin" và gây thêm áp lực lên Ukraine. [233][234] Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Kyiv trích dẫn Bộ Ngoại giao Ukraine tuyên bố rằng 2.389 trẻ em Ukraine đã bị đưa bất hợp pháp khỏi các nước cộng hòa tự xưng là Donetsk và Luhansk và đưa đến Nga. [235][236] Theo Bộ Quốc phòng Nga, cư dân Mariupol có "sự lựa chọn tự nguyện" là di tản đến lãnh thổ do Ukraine hoặc Nga kiểm soát và đến ngày 20 tháng 3, khoảng 60.000 cư dân Mariupol đã được "sơ tán đến Nga." Tổ chức Theo dõi Nhân quyền đã không thể xác minh các điều này. [237]

Vào ngày 24 tháng 3, Lyudmyla Denisova, thanh tra nhân quyền của Ukraine cho biết rằng hơn 402.000 người Ukraine đã bị cưỡng bức đưa đến Nga, trong đó có khoảng 84.000 trẻ em. [238][239] Các nhà chức trách Nga cho biết, hơn 384.000 người, trong đó có hơn 80.000 trẻ em, đã được sơ tán đến Nga từ Ukraine và từ các nước cộng hòa tự xưng như Donetsk và Luhansk. [240]

Việc lưu đày những người được bảo vệ như dân thường trong chiến tranh bị cấm theo Điều 49 của Công ước Geneva lần thứ tư. [241]

Bắt giữ tùy tiện và thường dân bị cưỡng chế mất dạng

Vào ngày 22 tháng 3, tổ chức phi lợi nhuận Phóng viên không biên giới báo cáo rằng các lực lượng Nga đã bắt được một người sửa lỗi và thông dịch viên người Ukraine cho Đài phát thanh nước Pháp vào ngày 5 tháng 3 khi anh ta về nhà tại một ngôi làng ở miền Trung Ukraine. Ông bị giam cầm trong chín ngày, và bị tra tấn bằng cách cho điện giật, bị đánh đập bằng thanh sắt và bị hành hình giả. [245][246][247] Vào ngày 25 tháng 3, tổ chức Phóng viên không biên giới cáo buộc rằng các lực lượng Nga đã đe dọa, bắt cóc, giam giữ và tra tấn một số nhà báo Ukraine tại các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng. [27][248] Tra tấn bị cấm theo cả Điều 32 của Công ước Geneva thứ tư và Điều 2 của Công ước của Liên hợp quốc về chống tra tấn.[249][250]

Trại tạm giam

Những người sơ tán khỏi Mariupol đã làm dấy lên lo ngại về việc quân đội Nga xử lý những người sơ tán khỏi Mariupol thông qua một trại dò lọc của Nga, nơi được cho là dùng để giam giữ thường dân trước khi họ được sơ tán. Các trại tương tự đã được các quan chức Ukraine so sánh với hệ thống trại dò lọc ở Chechnya được quân đội Nga sử dụng trong Chiến tranh Chechnya lần thứ nhất và Chiến tranh Chechnya lần thứ hai. Những người tị nạn khai rằng họ được lấy dấu vân tay, chụp ảnh từ mọi phía, và khám xét điện thoại, và bất kỳ ai được cho là "Đức Quốc xã Ukraine" đều bị đưa đến Donetsk để thẩm vấn. Họ cũng nói với các phóng viên rằng thiếu các nhu yếu phẩm cơ bản và phần lớn các cuộc sơ tán đang buộc những người tị nạn đến Nga. [251][252][253][254]

Bắt cóc trẻ em Ukraine

Theo nhà chức trách Ukraine, chính quyền Nga cũng đã bắt cóc hơn 121.000 trẻ em Ukraine và lưu đày các em đến các tỉnh miền Đông nước Nga. Cha mẹ của một số trẻ em này đã bị quân đội Nga giết hại. Duma quốc gia Nga đã soạn thảo một đạo luật chính thức hóa các vụ bắt cóc bằng cách cho phép người Nga "nhận nuôi" những đứa trẻ này. [255] Bộ Ngoại giao Ukraine tuyên bố rằng có một “nguy cơ rõ ràng về việc công dân Nga nhận trẻ em Ukraine bất hợp pháp mà không tuân thủ tất cả các thủ tục cần thiết theo quy định của pháp luật Ukraine.” và kêu gọi các cơ quan của Liên hợp quốc can thiệp để đưa các em trở về Ukraine.[256]

Ngày 1/6, Tổng thống Ukraine Zelenskyy cáo buộc Nga lưu đày hơn 200.000 trẻ em khỏi Ukraine, bao gồm cả trẻ mồ côi và trẻ em bị tách khỏi gia đình. Theo Zelenskyy, điều này được coi là một "tội ác chiến tranh ghê tởm" và một "chính sách tội phạm", đối tượng của nó "không chỉ là đánh cắp người mà còn khiến những kẻ bị lưu đày quên đi Ukraine và không thể quay trở lại." [257][258]